Το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης είναι ίδρυμα μόνιμο (νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου- Ν.Π.Δ.Δ.), μη κερδοσκοπικό, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Σύμφωνα με τον ιδρυτικό του νόμο το ΛΕΜΜ-Θ αποσκοπεί
- στη γνωριμία και την εξοικείωση των ανθρώπων και ειδικά της νέας γενιάς με τον παραδοσιακό πολιτισμό του πρόσφατου παρελθόντος μας,
- στην ευαισθητοποίηση του κόσμου για τα υλικά και άυλα μνημεία της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς
- στη διατήρηση της συλλογικής μνήμης,
- στην κατανόηση και την ερμηνεία του χτες και την οργανική του σύνδεση με το σήμερα.
Στο πλαίσιο αυτό οι στόχοι του Μουσείου καθορίζονται από τους τομείς της δραστηριότητάς του:
- την έρευνα : Η προώθηση της επιστημονικής έρευνας και μελέτης (εθνολογικής-εθνογραφικής) του νεότερου, κυρίως υλικού, πολιτισμού στη Μακεδονία και τη Θράκη, σε συνεργασία και με άλλους φορείς ή ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού,
- τη μουσειολογία : Η διάσωση και διαφύλαξη των τεκμηρίων αυτού του πολιτισμού και η κοινοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας με κάθε τρόπο (εκθέσεις, εκδόσεις, ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, εκδηλώσεις κ.α.),
- τη γνωμοδότηση : Η άσκηση γνωμοδοτικής εποπτείας σε μουσεία και συλλογές της Βόρειας Ελλάδας και η συνεργασία με συλλόγους και φορείς για την πληρέστερη προβολή του παραδοσιακού πολιτισμού.
Μόνιμες Εκθέσεις
Οι μόνιμες εκθέσεις του ΛΕΜΜ-Θ αναφέρονται στις βασικές βιοτικές ανάγκες της διατροφής, της στέγασης και της ένδυσης.
Προπομπό των τριών ενοτήτων αποτελεί η έκθεση «Στους Μύλους της Μακεδονίας και της Θράκης: Νερόμυλοι, Νεροπρίονα , Νεροτριβές και Μαντάνια στην Παραδοσιακή Κοινωνία», που αναδεικνύει την τεχνολογία ως συμπαραγωγό του πολιτισμού. Η έκθεση παρουσιάζει λειτουργικά ομοιώματα των υδροκίνητων μηχανών που επινοήθηκαν για την άλεση των καρπών-οι νερόμυλοι, την πρίση των ξύλων- τα νεροπρίονα , και την πίληση (πύκνωση) των μάλλλινων υφαντών –οι νεροτριβές κα τα μαντάνια, απαλλάσσοντας τον άνθρωπο από τον μόχθο των αντίστοιχων χειρωνακτικών εργασιών.
Η ενότητα της ενδυμασίας παρουσιάζεται στην έκθεση «Παραδοσιακές ενδυμασίες της Μακεδονίας και της Θράκης, 1860-1960», ενώ προγραμματίζονται οι ενότητες για τη διατροφή και τη στέγαση. Η έκθεση παρουσιάζει 55 παραδοσιακές ενδυμασίες ως το 1960, το τέλος της προβιομηχανικής εποχής στις περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης, αλλά και από τις ιστορικά κεκυρωμένες προεκτάσεις του βορειοελλαδικού χώρου (Βόρεια Μακεδονία, Ανατολική Θράκη, Ανατολική Ρουμελία, Εύξεινος Πόντος, Μικρά Ασία), όπου κατοίκησαν Έλληνες σε συμπαγείς κοινότητες, με συνείδηση της καταγωγής τους.
