Η λαογραφία, η παράδοση και η ιστορία της Θράκης σε έναν αναπαλαιωμένο αλευρόμυλο στη Ξυλαγανή Ροδόπης. Το Λαογραφικού Μουσείο του Πολιτιστικού Ομίλου Ξυλαγανής (ΠΟΞ) βρίσκεται στην Ξυλαγανή του Νομού Ροδόπης, περίπου 17 χιλιόμετρα νότια της Κομοτηνής.
Το μουσείο στεγάζεται σε έναν αναπαλαιωμένο αλευρόμυλο (δωρεά των οικογενειών Ουζουνοπούλου και Ατζεμιάν στον ΠΟΞ). Σε συνολικό εμβαδόν 700 τ.μ. (και 150 τ.μ αύλειο χώρο) παρουσιάζεται πληθώρα από εκθέματα που σχετίζονται με την ζωή των ανθρώπων του χωριού, διαχωρισμένα σε δώδεκα ενότητες και τοποθετημένα σε διαμορφωμένους χώρους θυμίζοντας άλλες εποχές.
Στο ισόγειο υπάρχουν με τη σειρά: Το παραδοσιακό καφενείο, το καθαυτό τμήμα του μύλου, τα τμήματα του γεωργοκτηνοτροφικού βίου, των μικροαστικών επαγγελμάτων και της παρωχημένης τεχνολογίας. Στον όροφο υπάρχει ο χώρος κατοικίας –οικοτεχνίας, γενικώς με τμήματα και προθήκες για αντικείμενα σχετικά με τις διάφορες εκφάνσεις της ζωής. Ακολουθούν το παραδοσιακό παντοπωλείο, το εργαστήρι του ράφτη, το σχολείο και η προθήκη με διάφορα έγγραφα και άλλα ντοκουμέντα. Ιδιαίτερο επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο προτελευταίος χώρος, αυτός του κοινωνικού βίου, όπου είναι στημένο το «πανηγύρι».
Από ένα πλούσιο ιστορικό φωτογραφικό υλικό και ντοκουμέντα από την ζωή στην περιοχή, ο επισκέπτης αποκομίζει μια εικόνα από την καθημερινότητα, τις συνήθειες, την εργασία, την κατοικία της ζωής εποχών που πέρασαν και δε πρέπει να λησμονηθούν.
Το Μουσείο έχει αγκαλιάσει τη μεγάλου ενδιαφέροντος λαογραφική συλλογή των κατοίκων της Ξυλαγανής, που έγινε με προσπάθειες μιας τριακονταετίας. Υλικές μαρτυρίες από την τέχνη, τη ζωή και την ιστορία του τόπου – δωρεές των κατοίκων του χωριού – προβάλλουν το λαϊκό πολιτισμό της περιοχής. Να σημειωθεί ότι το 90% των εκθεμάτων αποτελεί δωρεά των κατοίκων του χωριού. Οι επισκέπτες ανασύρουν στην μνήμη τους τις εποχές που ήταν δεδομένη η ολιγάρκεια, η αυτάρκεια, η εργατικότητα και η «μετ’ ευτελείας φιλοκαλία» των τέκνων αυτής της γης. Τέλος, ένα πλούσια αξιοποιημένο φωτογραφικό υλικό κάνει πιο εύγλωττο το Μουσείο αυτό.
Κατεβάστε σε μορφή pdf το αφιέρωμα της εφημερίδας “Παρατηρητής της Θράκης στο Λαογραφικό Μουσείο Ξυλαγανής Ροδόπης.
