>
Το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης ιδρύθηκε το 1953 και στεγάζεται σε νεοκλασικό οίκημα ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας. Αφηγείται δεκαεπτά αιώνες τοπικής ιστορίας και πολιτισμού, από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες ως τη σύγχρονη εποχή. Η Βυζαντινή τέχνη και ο πολιτισμός, η περίοδος της Βενετσιάνικης και της Οθωμανικής κυριαρχίας, η εποχή των επαναστάσεων στην πορεία προς την ένωση με την Ελλάδα, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Μάχη της Κρήτης και η Αντίσταση, αλλά και ο λαϊκός πολιτισμός της κρητικής υπαίθρου, προβάλλονται μέσω επιλεγμένων εκθεμάτων σε συνδυασμό με πλούσιο εποπτικό υλικό και πολυμέσα.
Κορυφαία εκθέματα αποτελούν οι πίνακες του El Greco, Η Βάπτιση του Χριστού (1569) και Άποψη του Όρους και της Μονής Σινά (1570), τα μοναδικά έργα του που υπάρχουν στην Κρήτη. Σε ιδιαίτερη ενότητα, η Συλλογή Νίκου Καζαντζάκη περιλαμβάνει προσωπικά αντικείμενα και χειρόγραφα του κρητικού συγγραφέα. Ξεχωριστό έκθεμα στην αρχή της επίσκεψης αποτελεί το μεγάλο ομοίωμα της πόλης του Χάνδακα (Ηράκλειο) των μέσων του 17ου αιώνα.
Ιστορική αναδρομή και σύγχρονη εποχή
Το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης ιδρύθηκε το 1953 από την Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών. Για την στέγαση του Μουσείου παραχωρήθηκε από τα Ιδρύματα Α. & Μ. Καλοκαιρινού το νεοκλασικό διατηρητέο οίκημα Οίκος Ανδρέου και Μαρίας Καλοκαιρινού (1903), σύμφωνα και με την θέληση του διαθέτη.
Στόχος της ΕΚΙΜ, η οποία ίδρυσε και λειτουργεί το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης ήταν και είναι η διαφύλαξη και προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κρήτης από τους πρώτους βυζαντινούς χρόνους ως τη σύγχρονη εποχή. Ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε σταδιακά, με περισυλλογές, αγορές και δωρεές αντικειμένων, καθώς και με την παρακαταθήκη αντικειμένων από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Το Ιστορικό Μουσείο διαπνεόταν εξαρχής από ένα πνεύμα πρωτοπορίας. Οι διαδοχικές επεκτάσεις του Μουσείου και οι πρόσφατες επανεκθέσεις με σύγχρονες μουσειολογικές αντιλήψεις και ηλεκτρονικές εφαρμογές συνέτειναν στην δημιουργία ενός ζωντανού Μουσείου, φιλικού για τον επισκέπτη, με τα σύγχρονα δεδομένα. Σήμερα το ΙΜΚ προσφέρει μια σύνθετη εικόνα της Ιστορίας και της Τέχνης της Κρήτης από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους ως τον 20ό αιώνα.
Οι περιοδικές εκθέσεις κινούνται σε ένα ευρύ φάσμα, από την Βυζαντινή ως τη σύγχρονη τέχνη, την ανάδειξη κορυφαίων λογοτεχνικών μορφών της Ελλάδας (Ελύτης, Καζαντζάκης), την παρουσίαση μεγάλων ιστορικών γεγονότων από το τέλος του 19ου αιώνα μέχρι και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αντίστοιχα, τα διαρκώς εμπλουτιζόμενα εκπαιδευτικά προγράμματα, που προσφέρονται δωρεάν, αποτελούν δημιουργική πηγή μάθησης σε σχέση με τις Μόνιμες Συλλογές και τις Περιοδικές Εκθέσεις του Μουσείου. Διαλέξεις, επιστημονικά συμπόσια, προβολές ταινιών και παρουσιάσεις βιβλίων που γίνονται στο Αμφιθέατρο του ΙΜΚ συμπληρώνουν την λειτουργία του, καθιστώντας το έναν εξωστρεφή, πολύπλευρο, πολιτιστικό οργανισμό.
Το Ιστορικό του Κτιρίου
Το διατηρητέο νεοκλασικό κτίριο που αποτελεί την παλαιότερη πτέρυγα του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης κατασκευάστηκε το 1903 ως οικία του Ανδρέα Λυσιμάχου Καλοκαιρινού, σε σχέδιο του αρχιτέκτονα Κωνσταντίνου Τσαντηράκη. Οι οροφογραφίες με παραστάσεις της Ιλιάδας και της Οδύσσειας είναι έργο του Αντ. Στεφανόπουλου, «διακοσμητή της εν Αθήναις οικίας Κέλλενεκ».
Στην ίδια ακριβώς θέση υπήρχε από το 1870 οικία της οικογένειας Καλοκαιρινού, έργο του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου, η οποία πυρπολήθηκε κατά τα γεγονότα της 25ης Αυγούστου 1898. Μεταξύ των θυμάτων ήταν ο Λυσίμαχος Α. Καλοκαιρινός και άλλα μέλη της οικογένειας.
Κατά τη δεκαετία του 1970 το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, μετά από δωρεά οικοπέδου από τον Ανδρέα Γ. Καλοκαιρινό και με χρηματοδότηση των Ιδρυμάτων Α. & Μ. Καλοκαιρινού, επεκτάθηκε με την ανέγερση νέας πτέρυγας, εγχείρημα συνδυασμού της μοντέρνας με την νεοκλασική αρχιτεκτονική. Η πτέρυγα αυτή συμπληρώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 με προσθήκη ορόφου και ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2004 με τη διαρρύθμιση Αιθουσών Περιοδικών Εκθέσεων και του «Αμφιθεάτρου Γιάννης Περτσελάκης» (με χρηματοδότηση των Ιδρυμάτων Α. & Μ. Καλοκαιρινού και μέσω συγχρηματοδοτουμένων προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης).
Σήμερα η συνολική στεγασμένη εκθεσιακή επιφάνεια του Μουσείου είναι 1.500 τ.μ. κατανεμημένη σε 25 χώρους, που καλύπτουν ιστορία δεκαεπτά αιώνων. Το Μουσείο διαθέτει επίσης Βιβλιοθήκη, Αμφιθέατρο Εκδηλώσεων, Πωλητήριο και Cafe.
