Το Ανθρωπολογικό Μουσείο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών ιδρύθηκε το 1886 και είναι ένα από τα αρχαιότερα Μουσεία του Ανθρώπου στην Ευρώπη. Είναι προσβάσιμο στο κοινό και πολλά σχολεία το επισκέπτονται ετησίως.
Τον κύριο κορμό των επιστημονικών συλλογών του Ανθρωπολογικού Μουσείου αποτελούν οι σκελετικές σειρές που καλύπτουν το σύνολο το ελλαδικού γεωγραφικού χώρου και αντιπροσωπεύουν πληθυσμούς όλων των χρονολογικών και πολιτισμικών περιόδων του αρχαίου ελληνικού κόσμου.
Οι προϊστορικές συλλογές του Μουσείου αντιπροσωπεύουν διάφορες φάσεις της ελλαδικής και της ευρωπαϊκής Προϊστορίας. Ανάμεσά τους υπάρχουν πολλές πρωτότυπες σειρές, αντιπροσωπευτικές της πολιτισμικής ανέλιξης του ανθρώπου, κυρίως στον ελλαδικό χώρο.
Οι παλαιοανθρωπολογικές συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνουν σημαντικό αριθμό εκμαγείων παλαιοανθρωπολογικών ευρημάτων από όλο τον κόσμο και καλύπτουν όλες τις φάσεις της εξελικτικής πορείας του ανθρώπου (=Homo) και της φυλογενετικής ιστορίας των Ανθρωπιδών (=Hominidae), τα τελευταία πέντε εκατομμύρια χρόνια.
Επίσης, στις συλλογές περιλαμβάνονται τρεις αιγυπτιακές μούμιες. Κατόπιν ανθρωπολογικής εξέτασης από ειδικούς επιστήμονες, οι μούμιες αποτελούν τόσο αρχαιολογικά, όσο και ανθρωπολογικά ευρήματα μεγάλης μουσειακής, εκπαιδευτικής και ερευνητικής αξίας.
Τέλος, οι μικρότερες σε αριθμό, αλλά εξίσου ενδιαφέρουσες εθνολογικές συλλογές αφορούν σειρές εκθεμάτων χρηστικών και διακοσμητικών αντικειμένων γηγενών πληθυσμών της Αφρικής, της Ασίας και της Αμερικής, όπως π.χ. αυθεντικές στολές Σαμουράι, μεσαιωνικών πολεμιστών της Ιαπωνίας.
Η ίδρυση του Ανθρωπολογικού μουσείου αποσκοπούσε στην προώθηση επιστημονικών στόχων του νεαρού τότε κλάδου της Φυσικής Ανθρωπολογίας και αποτελούσε πρωτοποριακή ενέργεια για τα ελληνικά δεδομένα. Πρέπει, επίσης, να σημειωθεί ότι από την ίδρυσή του είχε δημιουργηθεί με την προοπτική ολοκληρωμένης ερευνητικής και εκπαιδευτικής πανεπιστημιακής μονάδας, πέρα από τον μουσειακό και ευρύτερα ενημερωτικό του χαρακτήρα.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό λειτουργίας του Ανθρωπολογικού Μουσείου, το γνωστικό του αντικείμενο είναι η Φυσική Ανθρωπολογία, η Συγκριτική Ανθρώπινη Βιολογία και η Παλαιοπαθολογία, με σκοπό τη μελέτη της εξελικτικής πορείας του ανθρώπου και τη βιολογική ποικιλότητα των σύγχρονων ανθρώπινων πληθυσμών, καθώς και τη διερεύνηση των συνθηκών και των διεργασιών που δημιούργησαν αυτή την ποικιλότητα. Ειδικότεροι στόχοι του Ανθρωπολογικού Μουσείου είναι α) η πολύπλευρη ανθρωπολογική μελέτη του σύγχρονου πληθυσμού της χώρας, β) η μελέτη της ιστορικής εξέλιξης του Ελλαδικού πληθυσμού, βάσει σκελετικών συλλογών, γ) η διερεύνηση της συμμετοχής του Ελλαδικού χώρου στη βιολογική εξέλιξη του ανθρώπου και δ) η παλαιοπαθολογική μελέτη σε συνδυασμό με την ιστολογική μελέτη, την ανάλυση DNA, την ακτινοσκόπηση και αξονική τομογραφία με σκοπό τη διάγνωση και μελέτη ασθενειών σε ανθρώπινα σκελετικά ευρήματα προηγούμενων ιστορικών και προϊστορικών περιόδων.
Παιδαγωγικός στόχος της ανθρωπολογικής εκπαίδευσης είναι η ανάλυση θεμάτων που αφορούν τις αμοιβαίες σχέσεις των σύγχρονων ανθρώπινων πληθυσμών, και βοηθούν τόσο στον παραμερισμό –συχνά διαδεδομένων- προκαταλήψεων όσο και στην καλλιέργεια ανθρωπιστικής αντίληψης και οικουμενικής ηθικής.
Στους εκθεσιακούς χώρους του Ανθρωπολογικού Μουσείου πραγματοποιούνται εκπαιδευτικές επισκέψεις και παρουσιάσεις σε μαθητές, φοιτητές κάθε επιστημονικού κλάδου, επιστημονικούς φορείς και λοιπούς ενδιαφερομένους, στη μόνιμη και στις θεματικές εκθέσεις του μουσείου με τη βοήθεια εξειδικευμένου προσωπικού. Πραγματοποιούνται επίσης και προβολές εκπαιδευτικών ντοκιμαντέρ με αντικείμενο τις παλαιοανθρωπολογικές έρευνες του Ανθρωπολογικού Μουσείου στο Απήδημα της Μάνης και το Σπηλαιοβάραθρο του Καιάδα Λακωνίας.
