>
Δείτε αρχαιολογικές και βυζαντινές συλλογές στον πύργο – σύμβολο της Ουρανούπολης
Το σύμβολο της Ουρανούπολης, φαίνεται πως υπάρχει εκεί από τον 12ο αιώνα και είναι ο μεγαλύτερος και καλύτερα σωζόμενος πύργος στη Χαλκιδική. Το συγκρότημα αποτελούν ο βυζαντινός πύργος, ο μικρός οχυρός περίβολος, που τον λένε μπαρμπακά, και ο αρσανάς του 1865.
Ανήκε στο μετόχι Προσφόριον (σημερινή Ουρανούπολη) του οποίου τον αρχικό πυρήνα κατείχε η μονή Βατοπεδίου ήδη το 1018. Διάσπαρτες πληροφορίες για τα όσα συνέβησαν στο στιβαρό κτίσμα αντλούμε από της πηγές, αφού οι ανασκαφικές έρευνες δεν έχουν ολοκληρωθεί. Ξέρουμε ότι το 1379 φιλοξενήθηκε εδώ ο δεσπότης της Θεσσαλονίκης Ιωάννης Παλαιολόγος, ότι σε σεισμό του 1585 έπαθε μεγάλες ζημιές και το 1858 ήταν ακατοίκητος και ερημωμένος -μια εικόνα που άλλωστε αντίκριζε κανείς τότε σε όλη τη Χαλκιδική. Επίσης, πιθανότατα πυρπολήθηκε το 1821, αφού υπάρχουν μαρτυρίες ότι το 1858 ήταν σε κακή κατάσταση και ακατοίκητος.
Η σημερινή μορφή του πύργου προέκυψε μετά από την εκτεταμένη επισκευή και ανακατασκευή του που ακολούθησε. Το 1924, μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών, στους χώρους του μετοχίου εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και ίδρυσαν την Ουρανούπολη. Με τον καιρό οικοδομήθηκαν κατοικίες που εντάχθηκαν σταδιακά σ’ ένα ενιαίο οικοδομικό σύνολο. Το 1928 ήρθε το ζεύγος Λοκ (Loch), η Τζόις και ο Σίντνεϊ, ως μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων. Εγκαταστάθηκαν στον πύργο και πρόσφεραν ουσιαστική βοήθεια στους πρόσφυγες και αργότερα στους σεισμοπαθείς.
Το συγκρότημα του πύργου ανήκει σήμερα στο Υπουργείο Πολιτισμού και στους χώρους του λειτουργεί μουσείο και οργανώνονται εκθέσεις.
Εκτίθενται αρχαία ευρήματα από τον Άθωνα, την Ιερισσό, τη Βαρβάρα, τη Μεγάλη Παναγία, το Παλαιοχώρι και τα Σιδηροκαύσια. Σημαντικά εκθέματα του μουσείου αποτελούν τα δύο χάλκινα κράνη κορινθιακού τύπου του 6ου π.Χ. αιώνα, που βρέθηκαν στον Άθω, καθώς και πολλά κοσμήματα που βρέθηκαν στην αρχαία Άκανθο, το Παλαιόκαστρο και τη Μεγάλη Παναγία.
Επίσης εκτίθενται σημαντικά ευρήματα της Μονής Ζυγού. Ανάμεσα τους το μολυβδόβουλο του «ταπεινού Αθανασίου» του Αθωνίτη, που χρονολογείται στα τέλη του 10ου αιώνα μ.Χ., ένα γυάλινο καντήλι και ένα περίτεχνο εφυαλωμένο πινάκιο. Σημαντικό έκθεμα είναι οι επιγραφές από τη Βαρβάρα και το Νέπωσι, έργα της Χριστιανικής περιόδου.
