Το σαπωνοποιείο της οικογενειακής επιχείρησης “Πατούνη”, λειτουργεί αδιάλειπτα από το 1891 διατηρώντας τον παραδοσιακό εξοπλισμό του, αποτελεί ζωντανή μνήμη μιας σημαντικής τοπικής παράδοσης.
Τα τελευταία χρόνια ο χώρος αποτελεί αντικείμενο ακαδημαϊκής μελέτης ενώ προσελκύει επισκέπτες τόσο τουριστικού όσο και εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Το 2008 κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Η ιστορία της Σαπωνοποιίας Πατούνη
Στις αρχές του 19ου αιώνα, οι Μπαζάκης και Πατούνης δύο οικογένειες από τους Καλαρρύτες, ένα ορεινό χωριό της Ηπείρου, εμπορεύονταν μάλλινες κάπες στη Γαλλία για τον εφοδιασμό του στρατού του Ναπολέοντα ΙΙΙ. Με τα χρήματα που κέρδιζαν, αγόραζαν σαπούνι από τη Μασσαλία και το πουλούσαν στην Ελλάδα.
Μέσα από αυτή τη διαδικασία έμαθαν πώς φτιάχνεται το σαπούνι. Το 1850 ίδρυσαν τη δική τους σαπωνοποιία στη Ζάκυνθο με την επωνυμία «Σπύρος Μπαζάκης & Σία». Πρόκειται για την πρώτη ελληνική σαπωνοποιία σύμφωνα με τα διαθέσιμα αρχεία
Το σαπούνι τους σύντομα έγινε γνωστό σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό και η σαπωνοποιία γνώρισε μεγάλη άνθηση. Το 1891, στο απόγειο της λειτουργίας της, η επιχείρηση επεκτάθηκε, κτίζοντας ένα δεύτερο σαπωνοποιείο στην Κέρκυρα. Τη δεκαετία του 1930, οι δύο οικογένειες χώρισαν. Η οικογένεια Μπαζάκη έμεινε στη Ζάκυνθο, φτιάχνοντας σαπούνι μέχρι τη δεκαετία του 1970. Η οικογένεια Πατούνη εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα, όπου συνεχίζει μέχρι σήμερα να παράγει παραδοσιακό σαπούνι στο αρχικό σαπωνοποιείο του 1891.
Τη δεκαετία του 1940 ό Σπύρος Πατούνης μέλος της 4ης γενεάς της οικογένειας, έχοντας σπουδάσει Χημικός Μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, δημιούργησε χημικό εργαστήριο για τον ποιοτικό έλεγχο των προϊόντων της σαπωνοποιίας. Έκτοτε η εταιρεία εφαρμόζει επιστημονική προσέγγιση στην παραδοσιακή πρακτική της.
