Ιδρύθηκε το 1994 από τη Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Αιγιαλείας (I.Λ.Ε.Α), με πρωτοβουλία και ενέργειες της προέδρου της Βάνας Μπεντεβή, φιλολόγου – ιστορικού.
Στεγάζεται σε ένα παραδοσιακό πέτρινο κτίριο περίπου διακοσίων ετών, που έχει συνδεθεί με την ιστορική οικογένεια Ανδρέα Λόντου. Άρχισε την λειτουργία του το Σεπτέμβριο του 1998.
Το 1997, η I.Λ.Ε.Α, παραχώρησε το μουσειακό της υλικό στο Δήμο Αιγίου, με την δέσμευση να στεγαστεί στο συγκεκριμένο κτήριο και να γίνει πλέον Δημοτικό ίδρυμα. Όλο το υλικό του Μουσείου οργανώθηκε, αξιολογήθηκε, ταξινομήθηκε και τακτοποιήθηκε με προσωπική ευθύνη της Βάνας Μπετεβή και του Πάνου Παναγόπουλου.
Η αρχιτεκτονική του κτηρίου είναι η χαρακτηριστική των παραδοσιακών κτισμάτων της Πελοποννήσου. Διώροφο από πέτρα, με τοίχους πάχους ενός μέτρου και μεγάλα παράθυρα. Το εξωτερικό του κτιρίου περιλαμβάνει μια πέτρινη σκάλα και ένα μπαλκόνι με επικλινή στέγη που αποτελεί την παραδοσιακή αποκαλούμενη “λόντζα”. Στο εσωτερικό, το κυρίαρχο υλικό είναι το ξύλο στο πάτωμα και στην οροφή.
Στο ισόγειο λειτουργεί το Λαογραφικό και στον Α’ όροφο το Ιστορικό Μουσείο, που καλύπτουν όλες τις ιστορικές περιόδους.
Τα εκθέματα του, προέρχονται αποκλειστικά από προσφορές των Αιγιωτών (οικογενειακά κειμήλια).
Το λαογραφικό υλικό είναι πλούσιο και αξιόλογο, κατανεμημένο κατά ενότητες σε τέσσερις αίθουσες και περιλαμβάνει οικιακά σκεύη, έπιπλα, ενδυμασίες, αγροτικά εργαλεία και οικομηχανές υπαίθρου, αντικείμενα από την αγροτική και ποιμενική ζωή, αργαλειούς, υφαντά και διάφορα εργαλεία υφαντικής κα.
Το ιστορικό υλικό επίσης είναι σημαντικό (με ιδιαίτερης ιστορικής αξίας εκθέματα) κατανεμημένο σε έξι αίθουσες, με βάση τον ιστορικό άξονα από την Τουρκοκρατία έως το 1950. Περιλαμβάνονται όπλα, ενδυμασίες, κοσμήματα της εποχής του 1821, νομίσματα, πίνακες, φωτογραφίες ιστορικές, έγγραφα, παράσημα, πολεμικό υλικό του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κα.
Το Μουσείο διακρίνεται για τον τοπικό του χαρακτήρα. Είναι ένα τοπικό μουσείο που αποσκοπεί στην αναδείξη της ιστορίας και του τρόπου ζωής των κατοίκων της πόλης και της ευρύτερης περιοχής του Αιγίου, κατοίκων και οικογενειών που συνετέλεσαν στην δημιουργία του.
Επίσης λειτουργεί και Αναγνωστήριο – Βιβλιοθήκη με ιστορικού και Λαογραφικού χαρακτήρα έργα, αίθουσες εκθέσεων Μ. Ασίας, ενώ μια αίθουσα περιλαμβάνει έπιπλα, σερβίτσια, πορτραίτα, καπέλα της Αστικής εποχής του Αιγίου (1900 – 1950)
